Co to jest właściwie ta somatyka?
Odpowiedzią na to pytanie jest fakt ze w zdrowej ćwiartce około 90 % z nich stanowią makrofagi i limfocyty a w chorej aż 99% są to leukocyty. Czyli są to komórki opornościowe których zadanie polega na utrzymywaniu gruczołu mlekowego w zdrowiu i w razie konieczności zwalczanie patogenów.
Liczba komórek somatycznych jest bardzo dynamiczna i odwzorowuje ciągła walkę organizmu z patogenami którym udaje się przetrwać lub dostać do wymienia . Ich ilość rośnie w momencie przedostania się patogenu do wymienia. A spadek następuje dopiero po usunięciu wszystkich czynników , naprawieniu tkanek oraz powrocie wydajności.
Zmiany ilości w fazach laktacji:
- najmniejsza ilość występuje w szczycie a największa pod koniec , a związane jest to z zmniejszona produkcja i co wiąże się ze zmniejszonym rozcieńczeniem komórek.
- zdrowe wymię nie produkuje komórek pod konkretną ilość mleka
- Ilość komórek somatycznych jaką produkuje krowa w danym przypadku jest stała , i to ilość mleka a co za tym idzie rozcieńczenie daje nam wynik ostateczny
Dlaczego mleczarnie czyli przetwórcy mleka tak interesują się ilością komórek somatycznych?
- Jest to związane z tym iż ta ilość jest odzwierciedleniem jakości mleka surowego oraz do warunków higienicznych panujących w stadzie. W jednym szybkim badaniu mamy bardzo dużo informacji na temat wyżej wymienionych rzeczy
- Producent mleka może na bieżąco kontrolować sytuacje za pomocą testu TOK.
Postępowanie w przypadku podwyższenia komórek somatycznym u pojedynczej krowy.
- zmieniamy kolejność dojenia krów, tak żeby chora sztuka z dużą ilością komórek somatycznych była dojona na końcu co zmniejszy ryzyko zarażenia kolejnych.
- jeżeli jest to koniec fazy laktacji rozważamy wcześniejsze zasuszenie, leczenie DC oraz profilaktykę swoistą dla danego czynnika, jest to najlepszy czas na wyeliminowanie patogenu .
- pamiętamy o pobranie materiału do badan aby rozpoznać patogen na podstawie posiewu oraz dobrać antybiotyk na podstawie antybiogramu.
Postępowanie w przypadku stada.
- Liczba komórek somatycznych wzrasta w specyficznych warunkach środowiskowych czyli wysoka temperatura połączona z wysoka wilgotnością .
- w przypadku większej liczby sztuk oceniamy z jakim patogenem mamy do czynienia oraz oceniamy czy mamy możliwość profilaktyki swoistej czyli szczepienia.
- analizujemy higienę udoju oraz poprawność działania całego systemu udojowego.
- pamiętamy o dippingu poudojowym
- jak najszybsze leczenie przypadków klinicznych
- brakowanie sztuk przewlekle zakażonych
!!! Za polowe wielkości komórek somatycznych w mleku zbiorczym odpowiada ok 5% krów.
!!! Już od 200 000 komórek somatycznych w mleku spada produkcja mleka
!!! Akceptowanie wysokich ilości komórek somatycznych w stadach lub sztuczne jej zaniżanie powoduje znaczący spadek produkcji mlecznej w stadzie, przejście zakażeń w postać przewlekłą oraz przenoszenie się patogenów pomiędzy zwierzętami
Pobieranie próbek do badań bakteriologicznych
- Próbki mleka surowego muszą być pobierane po dokładnym umyciu i wysuszeniu rąk
- Pojemniki do pobierania próbek mleka muszą być suche, czyste i bezwonne, niedopuszczalne jest ich powtórne użycie
- Pojemniki na próbki muszą być sterylne wykonane z odpowiedniego materiału w celu
dostatecznej ochrony próbki przed zanieczyszczeniami z zewnątrz. - Próbki mleka trzeba pobierać w sposób higieniczny, po dokładnym oczyszczeniu i osuszeniu
strzyka, a także okolicy ujścia kanału strzykowego bez używania środków dezynfekcyjnych.
Pierwsze strumienie mleka pobrane ze strzyka należy usunąć. - Próbki mleka natychmiast po pobraniu należy schłodzić do temperatury to 2-4 st C
- Nie zaleca się zamrażania próbek mleka. Robimy to tylko w momencie pilnej potrzeby antybiotykoterapii niecelowanej jeżeli chcemy zabezpieczyć materiał do późniejszych badań
- Pobrane próbki mleka trzeba przechowywać w sposób zapobiegający ich zanieczyszczeniu oraz
innym zmianom ich stanu od momentu pobrania do czasu dostarczenia ich do punktu badania, mamy na to maksymalnie 24 godziny